Dolaşım siteminin pompa görevini yapan kalbimiz kasıldığı zaman, kalbin sol tarafında bulunan mitral ve sağ tarafında bulunan triküspid kapaklar kapanır, kalbin çıkışında bulunan iki adet kapak açılır (solda aort, sağda pulmoner). Kalp kasılması sonlanıp gevşediğinde ise (kalbin tekrar doluşu sırasında) tam tersi olur, çıkış yolunda bulunan iki kapak kapanır. Bu sayede, kanın sadece tek yönde düzgünce akışı sağlanmış olur. Kapakların her hangi birinde darlık, yetmezlik veya her ikisi birden olabilir. Sıklıkla kalbin sol tarafındaki kapaklarda bozukluk olur. Kapakçıklardaki bozukluk ciddi değilse ve kalbin çalışamsında bozulma yaratmıyorsa düzenli aralıklar ile takip edilmesi kontrol önerilir.
Bazı hastalıkların ismi sıklıkla duyulmakla birlikte detayları hastalar tarafından çok fazla bilinmemektedir. Aort yetmezliği de bu hastalıklardan birisidir.
Aort yetmezliği nedir,
Aort kapağı, sol ventrikül (karıncık) ve aort arasında yer almakta olup sol ventrikül ile aort arasında, kalbin çıkış yolundaki kapaktır. Aort yetmezliği, dolaşıma pompalanmış olan kanın, geriye kaçmasını önleyen kapağın işlevini tam yerine getirememesi sonucu olur. Bu durum kalbin doluş yükünün artmasına, zamanla kalpte büyümeye neden olur. Bunula ilgili şikayetler, yetmezliğin derecesine ve ortaya çıkış nedenine bağlıdır. Kapak problemi muayene ile anlaşılabilir. Kesin tanı EKO incelemesi ile konur.
Aort yetmezliğinin nedenleri
Kalp çıkışında genişleme
Hipertansiyon
Endokardit
Travma
Kapak doğuştan iki yapraklı olması (biküspit aort)
Bağ dokusu hastalığı
Genetik yatkınlık gibi farklı nedenleri vardır.
Aort yetmezliğinin Belirtileri Nelerdir
Şikayetlerin şiddeti yetmezliğin nedeni ile ilişkilidir. Hiç şikayet olmayabilir.
Çabuk yorulma
Öksürük
Çarpıntı
Egzersiz sırasında nefes almada güçlük
Gece uyurken nefes darlığı ile uyanmak
Kilo kaybı
Bacaklarda şişlik, bu şikayetlerden bir veya bir kaçı olabilir.
Aort kapağının daralması anlamındadır. Kalp kanı rahat pompalayamaz. Dolaşım için gerekli miktarda olan kanın kapaktan daha hızlı geçmesi gerekir. Bu yüzden daha çok güç harcaması gerekir.
Aort darlığı gençler kişilerde daha çok romatizmal ateş nedenli, ileri yaşlarda ise kapağın dejenerasyonu ve kireçlenmesi sonucu ortaya çıkar. Ayrıca aort yetmezliğinde olduğu gibi biküspit aort kapağı olanlarda daha sık görülmektedir.
Kireçlenmiş, açılması kısıtlanmış aort kapağı.
Aort Darlığı Belirtileri Nelerdir
Aort kapak darlığı, hastalık belirli bir seviyeye ulaşana kadar belirti, şikâyet göstermeyebilir.
İlerlemiş aort darlıklarında hastalar da fiziksel hareketler kısıtlanabilir.
Halsizlik ve yorgunluk.
Göğüs kafesinde hissedilen sıkışıklık ve ağrı.
Denge kaybı yaşamak, bayılma.
Nefes almakta zorlanma, gibi şikayetlerin biri ya da bir kaçı görülebilir.
Aort yetmezliği ya da darlığı müdahale sınırına gelinceye kadar periyodik olarak takip edilmelidir. Kişinin şikayeti olmasa bile, kalp fonksiyonlarında bozulma başlayabilir, sonrasında da kalıcı fonksiyon bozukluğu olabilir. Bunun önüne geçmek için düzenli kontrol önemlidir.
Aort yetmezliğine müdahale, cerrahi olarak yapılmaktadır. Yetmezlik olan kapakların genellikle tamir edilebilme şansı vardır. Kapağın onarımı ile hastanın kendi kapakçıklarının korunması sağlanır. Uzun dönem sonuçlarının iyi olması kan sulandırıcı ilaca gerek kalmaması, kişinin normal hayat tarzına dönmesini kolaylaştırması nedeni ile onarımın yapılabirliğini değerlendirmek değerlidir. Kapak tamir olamayacak durumda ise kapağın değişimi gerekebilir.
Aort darlığında çoğunlukla tamir mümkün olmamaktadır, kapağın değişmesi gerekir. Aort darlığında ameliyata alternatif olarak, ameliyat riski yüksek olan ameliyat olamayacak hastalarda TAVI olarak adlandırılan, kapağın kateter ile yerleştirilmesi işlemi yapılabilir.
Ameliyat, göğüs kemiğinin tam olarak açılması ile yapılabileceği gibi, göğüs kemiğinin sadece üst kısmının açılması veya göğsün sağ tarafından yapılan küçük kesi yapılabilir. Küçük kesiler ile yapılan ameliyatlar kapalı kalp ameliyatı olarak ifade edilir olmuştur. Kapak ameliyatlarının hemen hepsi bir iki istisna hariç (NeoChord Artificial Chordae), kapalı ameliyat denilse de, aslında açık kalp yöntemi ile yapılmaktadır.
Genellikle hastaların durumu bir birine benzese de tam olarak aynı değillerdir. Bu nedenle, her hasta detaylı olarak değerlendirildikten sonra, nasıl bir işlem yapılabileceği belirlenir.
İzole aort kapak ameliyatlarının riski %0,5 ile %5 arasında değişmekle birlikte diğer ameliyatlarda olduğu gibi yaş, eşlik eden hastalıklar, cerrahın deneyimi ile değişmektedir. Ameliyat sonrası 5-7'inci günlerde taburcu olunur. Taburculuk sonrasında kullanacağınız ilaçlar, kontrollere ne zaman geleceğiniz ve nelere dikkat etmeniz gerektiği konusunda bilgilendirilirsiniz.
Mitral kapak, akciğerlerden dönen oksijenli kanın sol kulakçıktan, sol karıncığa geçtiği kapaktır. Kalp kasıldığı zaman bu kapak kapanır, kanın tekrar akciğerler yönünde ilerlemesini engeller. Kalp gevşediğinde ise açılır ve tekrar oksijenlenmiş kan ile dolar. Mitral yetmezlik, kapağın yapısındaki her hangi bir bozukluk nedeni yaprakçıkların kapanamaması ile ortaya çıkar. Kalbin kasılması ile sistemik dolaşıma gitmesi gereken kanın bir kısmının tekrar akciğerler yönünde ilerler. Yetmezliğin derecesi, ortaya çıkış şekli, süresi gibi farklı durumlar farklı kişilerde farklı şikayetlere neden olur. Hafif orta mitral yetmezliğinde genellikle takip önerilir.
Mitral yetmezlik,
Kapak dejenerasyonu
Koroner arter hastalığı
Romatizmal kalp hastalığı
Barlow hastalığı
Bağ dokusu hastalıkları
Endokardit
Artriyal fibrilasyon
Dilate kalp yetmezliği
Gibi farklı birçok neden ile görülebilmektedir.
Belirtileri
Mitral yetmezlik derecesine nedenine bağlı olarak belirti göstermeyebilir.
Çabuk yorulma, halsizlik
Çarpıntı hissi
Nefes almada güçlük
Bacaklarda şişlik
Gece uykusundan nefes darlığı ile uyanmak
Düz bir şekilde yatamamak
Yukardaki şikayetlerden bir veya bir kaçı görülebilir.
Cerrahi sınıra ulaşmamış hastaların, şikayetleri olmasa bile doktorların tavsiye ettikleri aralıklar ile kontrollerini yaptırmaları, tedaviden göreceği fayda için önemlidir. Cerrahi zamanlama hastanın durumu, şikayetleri ve kalbin fonksiyonlarına göre belirlenir.
Mitral Yetmezlik Tanısı ekokardiyografi (EKO) ile konur. EKO ile yapılan değerlendirme de mitral yetmezliğin derecesi, kalp fonksiyonları ile ilgili detaylar, hastanın şikayetleri, ek hastalıklarının varlığı gibi faktörler değerlendirilerek tedavinin ve takibin nasıl olacağı belirlenir.
Mitral Darlığı
Akciğerlerde temizlenmiş olan kan sol kulakçığa döner, mitral kapaktan geçerek sistemik dolaşıma pompalanacağı sol karıncığa geçer. Bu kapakta darlık olması mitral darlık olarak adlandırılmaktadır. Kapağın kalınlaşması kireçlenmesi ve kapağı oluşturan yaprakçıklarda yapışıklık olması darlığa neden olur.
Genç yaşta görülenler genellikle romatizmal ateş nedeni ile görülürken ileri yaştakiler dejenrasyona ve kireçlenmeye bağlı olarak görülür. Bunların yanında SLE, karsinoid sendrom gibi bazı sistemik hastalıklarda da görülebilmektedir.
Ciddi darlık olana kadar şikayet olmayabilir.
Nefes Darlığı
Halsizlik
Çabuk yorulma
Karında şişlik
Bacaklarda ödem
Damar tıkanıklığı, gibi farklı belirtilerle ortaya çıkabilir.
Mitral kapak yetmezliğinde tedaviye karar verirken, yetmezliğin ciddiyeti, kalp fonksiyonlarında bozukluk yaratıp yaratmadığı, kapağın tamir edilebilirliği, ek hastalıklar olup olmadığı gibi farklı bir çok faktör değerlendirilerek karar verilir.
Ameliyat olması gerek hastalar için mitral kapağın onarımı hasta için en iyi seçenektir ve çoğunlukla tamir edilebilmektedir. Kapak tamir için uygun değilse kapağın değişmesi gerekebilir. Aşırı kireçlenme, romatizmal kalp hastalığı ya da endokardit gibi kapakçıkların aşırı derecede bozulmuş olduğu durumlarda onarım genellikle mümkün olmamaktadır.
Mitral darlığında kapağın açılmasında problem vardır. Kapağın yapısı bozulmuştur ve çoğunlukla değiştirmek gerekir. Ameliyat, sağ meme altı veya koltuk altıdan veya göğüs kemiği üzerinden yaklaşım ile yapılabilir. Mitral kapak için, göğsün sağ tarafından küçük kesi ile gerçekleştirilen ameliyatların kapalı ameliyat olarak ifade edilmesi yaygınlık kazanmıştır. Ancak bu ameliyatlar da aslında açık kalp cerrahisi yöntemi ile yapılır.
Kalp kapağınızda problem varsa ameliyat zamanlaması, ameliyat gerekiyorsa, sizin için en uygun ameliyatın nasıl olması gerektiği, ameliyat ve sonrasındaki riskleri, ameliyat sonrası iyileşme döneminde ne yapılması gerektiği konusunda detaylı bilgi için randevu alabilirsiniz.
Triküspid kapak kalbin sağ tarafında bulunur, dolaşım siteminde geri dönen kanın toplandığı sağ karıncık ve bu kanın akciğerlere pompalandığı sağ karıncık arasında bulunur. Kalp kasıldığı zaman kapanır, kalbe doluş olacağı zaman açılır. Sıklıkla kalbin sol tarafındaki kapak hastalıklarının ilerlemesi sonrası ortaya çıkar. Bu kapağın darlığı da olabilmektedir.
Triküspit Yetmezliği Nedenleri
Sol kalp yetmezliği,
KOAH benzer akciğer hastalıkları
Romatizmal kalp hastalıkları
Mitral kapak yetmezliği
Göğüs bölgesine alınan sert darbe
Belirli doğumsal kalp rahatsızlıkları
Nefes almada zorlanma, halsizlik, ödem, kalp ritimlerinde bozulma gibi belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Hafif orta derece yetmezlik kalp fonksiyonlarında olumsuz bir durum yaratmıyorsa, kişinin şikayeti yok ise takip önerilmektedir. Ameliyat zamanlamasın da takiplerin düzenli yapılması önemlidir, cerrahi müdahalenin çok gecikmesi düzeltilmesi zor kalp yetmezliği veya karaciğer sirozuna neden olabilir. Triküspit yetmezliklerinde, kapak tamiri çoğunlukla mümkün olmaktadır. Ancak aşırı bozulmuş kapaklarda kapak değişimi uygulanır. Ameliyatın riski eşlik eden hastalıkların durumu, hastaya ait özellikler ve operasyonu yapan hekimin deneyimine bağlıdır. Ayrıntılı olarak doktorununuz tarafından bilgilendirilirsiniz.